De boom moet aan de eerste twee algemene voorwaarden voldoen en aan ten minste 1 van de specifieke kenmerken.

Algemene voorwaarden

a. De omtrek van de boom is minimaal 100 cm.

Specifieke kenmerken:

b. De bomen mogen niet in een onherstelbare slechte conditie verkeren en de boom heeft in redelijkheid een levensverwachting van meer dan 10 jaar.

1. Beeldbepalend

a. De boom is door zijn omvang en verschijning onvervangbaar voor het karakter van de omgeving of van landschappelijk belang.
b. Zichtbaar vanaf openbaar terrein.
c. Wanneer de boom vervangen moet worden duurt het meer dan 50 jaar voordat een boom van dergelijke omvang is vervangen.
d. Door omvang en verschijning mede bepalend voor het karakter van de omgeving.
e. Door omvang en verschijning mede bepalend voor de landschappelijke kwaliteit.

2. Cultuurhistorische waarde

a. Herdenkings- of geschonken boom; ter gelegenheid van een belangrijke gebeurtenis (bijvoorbeeld geboorte, huwelijk van een prins of prinses) geplant of ontvangen. Deze bomen kunnen kleiner zijn dan de genoemde omtrek van 100cm.
b. Historische boom; houtopstanden die een historische betekenis hebben op hun standplaats of verwijzen naar een geschiedkundige gebeurtenis. Deze zijn met name medebepalend voor de karakteristiek van het stedelijk gebied. Hierbij is te denken aan: dorps- of stadsbeplantingen, zoals kenmerkende lanen en markante bomen op pleinen.
c. Markeringsboom; geplant ter markering, zoals grensbomen.
d. Kruis/Kapelboom; geplant naast een kapel of kruisbeeld om de locatie te benadrukken.

3. Dendrologische waarde

De boom is van een zeldzame soort of variëteit. Of een bijzondere groeivorm als gevolg van natuurlijke oorzaken bijvoorbeeld tweestammig, meerstammig.

4. Herplantplicht

Bomen die geplant zijn vanuit herplantplicht dienen altijd opgenomen te worden op de lijst voor te handhaven bomen. Deze herplantplicht vloeit voort uit de wens het verlies van een bijzondere boom te compenseren en het bomenbestand op peil te houden.

5. Natuurwaarde

a. De boom heeft betekenis doordat er zeldzame planten of dieren in leven. Bijvoorbeeld een boom waar een boommarter in huist.
b. Natuurwetenschappelijke waarde; deze waarde wordt beïnvloed door de functie van het object in het ecosysteem. Verder kan een boom een genetische informatiebron zijn, dat wil zeggen dat de boom een bijzondere zuivere vertegenwoordiger van dat soort is die vermeerderingsmateriaal heeft geleverd.
c. Zeldzaamheid; bv de oudste, dikste of hoogste van zijn soort in de omgeving, of de belangrijkste omdat het landschap ter plaatsen ermee verbonden is.

6. Educatieve waarde

Bomen die deel uitmaken van bijvoorbeeld een arboretum, een opengestelde tuin of museumterrein.

7. Toekomstige bijzondere bomen

Bomen die nog niet voldoen aan één hier bovengenoemde criteria, maar die bij normaal beheer dat binnen vijftig jaar wel zullen doen. Dit betreft mede bomen die staan op markante plekken zoals midden op een plein of langs een kruising of rotonde of een andere duurzame bomenstructuur.